Badanie otoskopowe jest podstawowym elementem diagnostyki zarówno chorób ucha, jak i jamy nosowo – gardłowej, stosowanym nie tylko przez specjalistów otolaryngologii czy chirurgów twarzowo-szczękowych, ale również lekarzy rodzinnych i pediatrów. Otoskop pozwala na ocenę anatomii przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej, której zmiany często związane są z procesami chorobowymi toczącymi w obrębie ucha środkowego i jamy nosowo - gardłowej. 

Aby prawidłowo wykonać badanie otoskopowe, należy przestrzegać kilku praktycznych wskazówek. Przed przystąpieniem do otoskopii należy przyjąć wygodną dla siebie pozycję. Przez cały czas należy utrzymywać kontakt fizyczny z głową chorego, aby zapobiec ewentualnym urazom. Badanie zawsze rozpoczynamy od oceny ucha zdrowego, co umożliwia diagnostykę porównawczą. Przed przystąpieniem do badania zaleca się wizualną ocenę małżowiny usznej, okolicy zausznej oraz wejścia do przewodu słuchowego zewnętrznego ,a następnie wyprostowanie przewodu słuchowego zewnętrznego poprzez pociągnięcie małżowiny usznej ku górze i ku tyłowi u dorosłych oraz do dołu i do tyłu u dzieci. Aby uzyskać najwyższą jakość badania należy wybrać możliwie największy wziernik. Wprowadzenie wziernika otoskopu dokonuje się do miejsca, w którym część chrzęstna przechodzi w część kostną przewodu słuchowego zewnętrznego. W czasie otoskopii należy zwrócić uwagę na morfologię przewodu słuchowego zewnętrznego, obecność ewentualnych ciał obcych oraz czopa woskowinowego. Kolejnym etapem badania jest ocena błony bębenkowej. Oceniamy jej połysk, barwę oraz obecność i lokalizację refleksu świetlnego. Zwracamy uwagę na takie zmiany jak przekrwienie, uwypuklenie błony bębenkowej, zatarcie struktur młoteczka, perforacje oraz przeświecanie poziomu płynu zlokalizowanego w obrębie ucha środkowego.

Otoskopy można wykorzystywać również jako narzędzie diagnostyczne chorób nosa, po wcześniejszej anemizacji, czy znieczuleniu powierzchniowym błony śluzowej. Nowoczesne systemy optyki oraz możliwości zapisu cyfrowego znacznie ułatwiają przeprowadzenie badania, w którym można rozpoznać takie zmiany jak skrzywienie przegrody nosowej, polipy nosa oraz zatoki szczękowej, przerost małżowin nosowych oraz procesy zapalne i rozrostowe.

W ostatnich latach dokonał się znaczący postęp w doskonaleniu techniki otoskopowej. Na rynku dostępne są otoskopy umożliwiające cyfrowe przetwarzanie obrazu. Do tego rodzaju urządzeń należy nowatorski videotoskop firmy Welch Allyn z głowicą MacroView i rękojeścią akumulatorową. Zastosowanie cyfrowego otoskopu Welch Allyn znacznie podwyższa jakość badania oraz ułatwia konsultacje pacjenta z lekarzami różnych specjalności. Otoskopy cyfrowe firmy Welch Allyn są także doskonałym narzędziem edukacyjnym dla pacjentów, studentów i lekarzy. Dzięki zastosowaniu nowoczesnego systemu optyki, pozwalają na uzyskanie dwa razy większego pola widzenia i o 30% dokładniejszego powiększenia. Zaawansowana technologia eliminuje również obciążające dla pacjenta manewrowanie wziernikiem w obrębie ucha zewnętrznego. Ponadto otoskop Macroview posiada gniazdo do otoskopii pneumatycznej, która umożliwia również ocenę ruchomości błony bębenkowej. Zastosowanie nowoczesnych otoskopów, takich jak videotoskop firmy Welch Allyn, może istotnie poprawić jakość badania otoskopowego, zwiększając jednocześnie precyzję i obniżając inwazyjność diagnostyki chorób narządu słuchu.